Header
Lijnperspectief

Lijnperspectief




Lijnperspectief is een methode om de diepte zoals die wordt gezien in werkelijkheid weer te geven op het platte vlak, in een schilderij bijvoorbeeld. Op een foto is lijnperspectief echter ook te herkennen.


Lijperspectief met één verdwijnpunt.

Bij de lijnperspectief speelt de horizon een grote rol. Op de horizon liggen namelijk verdwijnpunten (ook vluchtpunten genoemd) van horizontale lijnen. Evenwijdige horizontale lijnen in een landschap komen, als ze tot in de verste verte worden doorgetrokken, bij elkaar in een verdwijnpunt op de horizon. Zo zijn in onderstaande figuur de kanten van de weg, de bovenkant en de onderkant van de gebouwen langs de weg allemaal evenwijdig aan elkaar. Worden hierlangs denkbeeldige lijnen getrokken, dan komen deze samen in een verdwijnpunt op de horizon.

Bekijk de video over het lijnperspectief met één verdwijnpunt


Enkel verdwijnpunt.

Lijperspectief met twéé verdwijnpunten.

Vaak zijn er in een afbeelding meerdere evenwijdige lijnen in verschillende richtingen. Dan zijn er dus meer verdwijnpunten. In de figuur hieronder zijn er twee verdwijnpunten.

Bekijk de video over lijnperspectief met twee verdwijnpunten.


Twee verdwijnpunten.

Lijperspectief met drie verdwijnpunten.

Soms gebruikt een tekenaar voor de evenwijdige lijnen die omhoog gaan ook een verdwijnpunt. Dit kan een sterk effect veroorzaken voor de suggestie van flatgebouwen bijvoorbeeld. De tekenaar bedenkt dan waar het vluchtpunt, hoog in de lucht, zou liggen. Hieronder daarvan een voorbeeld. Dit voorbeeld laat tevens het gevaar zien van te dicht bij elkaar gelegen verdwijnpunten. Dan wordt de perspectivische vertekening overdreven, zodat de afbeelding onwerkelijk aandoet, tenzij men het oog, ter hoogte van de horizon, op zeer korte afstand van de tekening brengt.


Verdwijnpunt voor verticale lijnen.

Het midden bepalen in een lijperspectief.

In een perspectivische tekening ligt het midden van bijvoorbeeld een gebouw niet in het midden tussen de twee muren, maar visueel gezien meer naar achter. Dit komt doordat wat verder naar voren ligt, groter lijkt. Zo lijkt de dichtstbijzijnde helft van het gebouw groter dan de achterste helft. Het midden valt te construeren door de twee diagonalen te tekenen, zoals – sterk overdreven – aangegeven in de figuur hieronder.


Perspectivische constructie van het midden van een rechthoek.

Door deze constructie telkens te herhalen kan een rijtje woningen, of een weg met lichtmasten of telegraafpalen getekend worden. Teken dan eerst de voorste en de achterste telegraafpaal, en construeer de palen ertussenin.


Perspectief constructie telegraafpalen.

In de voorbeelden hierboven was telkens het verdwijnpunt zichtbaar. Een tekening of schilderij wordt echter veel realistischer wanneer de verdwijnpunten buiten het beeldvlak liggen. Dit komt doordat ze dan verder uit elkaar liggen, zie het voorbeeld met de overdreven perspectivische vertekening hierboven. Soms is het daarvoor nodig om lijnen te spannen tussen een punt op het schilderij en een punt ver daarbuiten.