Koninklijke Joh. Enschedé

Koninklijke Joh. Enschedé is een drukkerij van bankbiljetten, postzegels, waardepapieren en beveiligde documenten, gevestigd aan de Damstraat te Haarlem.

Geschiedenis

Op 21 juni 1703 trad Izaak Enschedé toe tot het gilde van boekdrukkers in Haarlem. Zijn drukkerij was al snel actief in het drukken van boeken met bijzondere lettertekens, zoals Hebreeuws, Braille, muziek en wetenschappelijke notaties. Daarvoor had hij een eigen lettergieterij, en ook kocht hij veel andere lettergieterijen op. J.M. Fleischmann ontwierp voor het bedrijf een muziekschrift dat het graveren van muziek moest vervangen, maar het bleek economisch niet haalbaar. Van 1737 tot 1940 gaf het bedrijf de Oprechte Haarlemsche Courant uit. In de 19e eeuw ontwikkelde het drukmethoden voor Javaans en Japans schrift. Letterontwerper Jan van Krimpen ontwierp het lettertype Lutetia, waarmee het bedrijf in 1925 internationale prijzen won. Sem Hartz en Bram de Does zijn andere bekende ontwerpers die bij Enschedé in dienst waren. In 1991 richtte Peter Matthias Noordzij The Enschedé Font Foundry op, waar tegenwoordig nog lettertypes worden uitgegeven.

In 1769 drukte Joh. Enschedé obligaties voor de gemeente Haarlem, en in de jaren daarna steeds meer waardepapieren. In 1810 drukte het bedrijf voor het eerst bankbiljetten, voor Nederlands Oost- en West-Indië. Voor de beveiliging werd het muziekschrift van Fleischmann gebruikt. In 1866 drukte het de tweede emissie Nederlandse postzegels. Sindsdien worden alle Nederlandse postzegels hier gedrukt. Maar ook andere landen waaronder Groot-Brittannië laten hier hun postzegels drukken. In de 20e eeuw werkte men samen met de staatsdrukkerij Sdu voor het drukken van paspoorten en rijbewijzen. De Nederlandse bankbiljetten raakten internationaal bekend om hun beveiliging, vooruitstrevende vormgeving en kleurigheid. Daarnaast drukte het bedrijf onder andere distributiebonnen, schoolplaten, boekenbonnen, reclamedrukwerk. Na de invoering van de euro drukt Joh. Enschedé eurobankbiljetten in opdracht van De Nederlandsche Bank. Joh. Enschedé is (anno 2005) gedeeltelijk eigendom van de familie Enschedé en gedeeltelijk van NPM Capital. Tot in de jaren 1990 was ook een lid van de familie Enschedé directeur.

In het kader van de digitale technologieën richtte het in 1999 een aparte divisie op, Joh. Enschedé Security Solutions, voor het werken aan digitale echtheidskenmerken. Begin februari 2011 maakte De Nederlandsche Bank bekend dat de Nederlandse eurobiljetten voortaan gedrukt zullen worden door de Duitse drukkers Bundesdruckerei en Giesecke & Devrient en de Britse drukker De La Rue International.

Vestiging

Het bedrijf is bijna 300 jaar lang gevestigd geweest aan het Klokhuisplein vlakbij de Grote Markt in de Haarlemse binnenstad, maar verhuisde in de jaren 1980 naar het industrieterrein Waarderpolder aan de rand van de stad. Het bedrijf heeft een grote collectie van haar oude producten en ontwerpen bewaard.